Thực trạng quản lý ESG tại Việt Nam: Còn tồn đọng nhiều bất cập
Thiếu nhận thức và cam kết thực chất
Dù ESG đã trở thành tiêu chuẩn phổ biến trên toàn cầu, nhiều SME tại Việt Nam vẫn chưa hiểu rõ tầm quan trọng của yếu tố này. Theo khảo sát của PwC năm 2024, có đến 40% doanh nghiệp Việt Nam cho rằng ESG là khái niệm "xa xỉ" và không phù hợp với quy mô hoạt động của họ. Hầu hết các kế hoạch liên quan đến ESG, nếu có, đều chỉ dừng ở mức hình thức hoặc để đối phó với yêu cầu từ đối tác quốc tế.
Hậu quả là, khi các thị trường như EU hoặc Mỹ áp dụng các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về ESG trong chuỗi cung ứng, nhiều SME Việt Nam bị loại khỏi cuộc chơi. Đặc biệt, các ngành như dệt may, da giày hay chế biến nông sản – vốn phụ thuộc lớn vào xuất khẩu – đang chịu sức ép nặng nề.
Hạn chế trong quản trị ESG
Quản trị (Governance) – yếu tố nền tảng của ESG – lại là điểm yếu lớn nhất của SME Việt Nam. Thiếu quy trình minh bạch, không có hệ thống giám sát nội bộ hiệu quả và việc ra quyết định tập trung vào lợi nhuận ngắn hạn khiến các doanh nghiệp này dễ bị tổn thương trước các biến động thị trường.
Ví dụ, trong một nghiên cứu của World Bank năm 2023, hơn 60% SME Việt Nam không có bộ phận hoặc nhân sự chuyên trách quản lý ESG. Điều này dẫn đến việc thiếu trách nhiệm giải trình, làm giảm lòng tin của khách hàng và nhà đầu tư.
Vì sao doanh nghiệp Việt cần quản lý ESG ngay hôm nay?
Áp lực từ thị trường quốc tế
Các thị trường lớn như EU, Mỹ và Nhật Bản đang ngày càng yêu cầu các nhà cung ứng tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn ESG. Từ năm 2025, Liên minh châu Âu bắt đầu áp dụng "Đạo luật chuỗi cung ứng bền vững" (Sustainable Supply Chain Law), buộc các nhà xuất khẩu phải chứng minh sự minh bạch và trách nhiệm trong chuỗi cung ứng.
Nếu không có hệ thống quản lý ESG hiệu quả, SME Việt Nam sẽ không thể đáp ứng các yêu cầu này, đồng nghĩa với việc mất đi những hợp đồng lớn và cơ hội tiếp cận thị trường tiềm năng.
Áp lực từ người tiêu dùng
Không chỉ thị trường quốc tế, người tiêu dùng Việt Nam cũng ngày càng quan tâm đến trách nhiệm xã hội và môi trường của các thương hiệu. Theo khảo sát của Nielsen năm 2023, 75% người tiêu dùng Việt sẵn sàng trả giá cao hơn cho các sản phẩm bền vững và minh bạch.
SME, với tính linh hoạt cao, có thể tận dụng xu hướng này để xây dựng lòng trung thành từ khách hàng. Nhưng để làm được điều đó, họ cần một hệ thống quản lý ESG rõ ràng và đáng tin cậy.
Cơ hội cạnh tranh dài hạn
Ngoài việc đáp ứng các yêu cầu, quản lý ESG còn mở ra cơ hội cạnh tranh lâu dài. Các doanh nghiệp áp dụng tốt ESG thường thu hút được vốn đầu tư dễ dàng hơn, cải thiện hình ảnh thương hiệu và tối ưu hóa chi phí. Điều này đã được minh chứng ở nhiều doanh nghiệp lớn và có thể áp dụng tương tự với doanh nghiệp SME Việt Nam nếu họ sẵn sàng chuyển đổi.
Lộ trình xây dựng hệ thống quản lý ESG cho SME Việt Nam
Bắt đầu từ nội bộ: Đánh giá hiện trạng và nâng cao nhận thức
Doanh nghiệp cần bắt đầu bằng cách đánh giá nội bộ, xác định những khía cạnh yếu kém trong quản lý ESG. Đồng thời, việc đào tạo nhân sự về ESG là điều cần thiết để tạo sự đồng thuận và cam kết trong toàn tổ chức.
Xây dựng chiến lược quản trị minh bạch
Minh bạch là yếu tố tiên quyết trong quản trị ESG. SME có thể bắt đầu bằng cách thiết lập hệ thống báo cáo đơn giản, minh bạch hóa thông tin tài chính, nguồn gốc nguyên liệu và quy trình sản xuất.
Tận dụng sự hỗ trợ từ các tổ chức chuyên môn
Việc tự mình xây dựng hệ thống ESG là một thách thức lớn với SME, nhưng họ không cần phải làm điều đó một mình. Các tổ chức như Trung tâm Hỗ trợ DNNVV phía Bắc (Cục Phát triển doanh nghiệp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư) đang cung cấp các khóa học trực tuyến miễn phí, hướng dẫn doanh nghiệp thiết kế và triển khai chiến lược ESG phù hợp.
Người đồng hành đáng tin cậy trên hành trình ESG
Quản lý trong ESG, thường được biết đến là yếu tố "G", đóng vai trò nền tảng giúp doanh nghiệp xây dựng và duy trì các tiêu chuẩn phát triển bền vững. Trung tâm Hỗ trợ DNNVV phía Bắc hiện đang tổ chức các khóa học ESG hoàn toàn miễn phí trên nền tảng trực tuyến tại https://learn.vietnamsme.gov.vn. Các khóa học này được thiết kế để giúp doanh nghiệp hiểu rõ từng khía cạnh của ESG, đặc biệt là yếu tố G.
Chương trình này giúp các doanh nghiệp không chỉ hiểu rõ hơn về ESG mà còn áp dụng hiệu quả vào thực tiễn kinh doanh.
ESG – Cơ hội vàng trong thử thách
Quản lý ESG không chỉ là một yêu cầu bắt buộc mà còn là cơ hội vàng để SME Việt Nam nâng cao vị thế trên thị trường quốc tế. Đã đến lúc các doanh nghiệp nhỏ vượt qua tư duy ngắn hạn, tận dụng các công cụ và hỗ trợ Chương trình để chuyển đổi ESG thành lợi thế cạnh tranh bền vững. Với sự chuẩn bị đúng đắn, SME Việt Nam có thể không chỉ sống sót mà còn phát triển mạnh mẽ trong bối cảnh toàn cầu hóa.
ESG là chuỗi chuyên đề thuộc Chương trình đào tạo trực tuyến cho doanh nghiệp năm 2024 của Trung tâm Hỗ trợ DNNVV phía Bắc (Cục Phát triển doanh nghiệp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư). Chương trình được ngân sách nhà nước hỗ trợ 100% kinh phí.
Tìm hiểu thêm về các chuyên đề và đăng ký tham dự miễn phí TẠI ĐÂY
Thông tin chi tiết, xin liên hệ:
Trung tâm Hỗ trợ DNNVV phía Bắc, Cục Phát triển doanh nghiệp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư.
Địa chỉ: Tòa nhà D25 Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Ngõ 7 Tôn Thất Thuyết, Cầu Giấy, Hà Nội.
ĐT: (84-24) 710.99.100
Email: tac@mpi.gov.vn
Website: https://vietnamsme.gov.vn/
